<<Βρίσκεται, λέει σε βραχώδες τοπίο , σε δύσβατη και απόκρημνη πλαγιά, και αυτός είναι και ο λόγος που δεν είχε υποστεί μεγάλες ζημιές…>>παπαγαλίζουν όλες ανεξαιρέτως οι ιστοσελίδες .
Ο ναός του Απόλλωνα Επικούριου φαντάζει στα μάτια όλων ως “καλοδιατηρημένο οικοδόμημα”. Πόσο πολύ έχουν συνηθίσει οι Έλληνες το θέαμα των συθέμελα κατεστραμμένων ναών … Πόσο πολύ έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα, πως οι ναοί των προγονικών θεών πρέπει να κείτονται σαν θλιβερά λείψανα λαμπρού παρελθόντος πάνω στην Γαία, που κάποτε τα βαστούσε με υπερηφάνεια;
Ο ναός έχει θεμελιωθεί πάνω στο φυσικό βράχο, σε ειδικά διαμορφωμένο πλάτωμα των Βασσών, στην πανάρχαιη γη της Αρκαδίας. Σύμφωνα με τα λεγόμενα δεκάδων αρχαίων συγγραφέων, οι Αρκάδες κατείχαν την χώρα τους πριν την γέννηση του Διός ….Και το γένος τους είναι παλαιότερο και από την Σελήνη!
Ο θείος Παυσανίας, που στην εποχή του ο ναός ήταν ακόμη άθικτος, λέει πως χτίστηκε προς τιμήν του Απόλλωνα,από τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, Ικτίνο, μετά από υπόδειξη των ιερέων των Δελφών ως ένδειξη ευγνωμοσύνης που γλίτωσε τους κατοίκους από την πανούκλα .
Ένα ακόμα γεγονός εξηγεί με την σειρά του, τον λόγο της ανέγερσης του ναού. Το 652 π.χ. οι Σπαρτιάτες κυρίευσαν τη Φιγάλεια ,κατέστρεψαν την αρχαία πόλη και έκλεψαν το γλυπτό του Απόλλωνα.
Ήταν συνηθισμένο, βλέπετε στον αρχαίο κόσμο . Αρκεί να θυμηθούμε το ξόανο της θεάς Αθηνάς, που πήραν μαζί τους οι Αχαιοί, αφού είχαν κυριεύσει και καταστρέψει την πόλη της Τροίας.
Ο τόπος της παλιάς λατρείας του Απόλλωνα βεβηλώθηκε και έχασε το άγαλμα του θεού και τον ναό, που το φιλοξενούσε.
Η απώλεια έπρεπε να αποκατασταθεί με όποιο τρόπο.
Και όπως συνηθιζόταν σε όλη την ελληνική επικράτεια οι λιγοστοί εναπομείναντες κάτοικοί της Φιγαλείας , αρνούμενοι να εγκαταλείψουν την ρημαγμένη πόλη τους, απευθύνθηκαν στο μαντείο των Δελφών . Ο χρησμός, που ζητήθηκε ήταν να μάθουν αν θα πρέπει να φύγουν από την περιοχή σε αναζήτηση νέου τόπου διαμονής ή αν πρέπει να ανακτήσουν τη κατεστραμμένη πόλη τους.
Ο θεός τους συμβούλεψε να μην εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Και οι Φιγαλείς επιστρέφουν στη πατρίδα για να εκτελέσουν το δύσκολο έργο της ανοικοδόμησης της πόλης και του ιερού.
Ίσως ο παλαιότερος ναός να αποτέλεσε την βάση για τον νέο, με έναν πολύ ιδιαίτερο και ασυνήθιστο τρόπο προσανατολισμού, που διατήρησε και ο Ικτίνος.
Τα αντικείμενα που βρέθηκαν στις ανασκαφές ,δηλώνουν πως ήδη τον 7ο αιώνα κοντά στη θέση του ναού υπήρχε ένας μικρός οικισμός. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν αγγεία, ειδώλια, ξίφη, αναθηματικές πλάκες, τα οποία δόθηκαν ως δώρο στον θεό για θεραπεία ή εκπλήρωση μιας επιθυμίας.
Στις ανασκαφές επίσης βρέθηκαν σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία από τερακότα, διακοσμημένο τμήμα της κορυφής του αετώματος του κτιρίου με περίτεχνη ζωγραφική, κεραμίδια και προσθήκες – διακοσμήσεις στέγης, από τα οποία έβγαινε το συμπέρασμα,πως εκεί προϋπήρχε παλιός ναός, και το παλαιότερο τμήμα του χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση νέου κτιρίου.
Ο ναός είναι μοναδικός στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, γιατί συνδυάζει πολλές καινοτομίες, τόσο στην εμφάνιση όσο και στην εσωτερική δομή.
Η εσωτερική διακόσμηση του ναού ήταν γενικά ασύμμετρη, ακόμη και το δάπεδο του ναού είναι ανεπαίσθητα καμπυλωτό και το κύριο χαρακτηριστικό της διάταξης ήταν η θέση του αγάλματος του Απόλλωνα στο σηκό όχι στη μέση, αλλά στο πλάι.
Ο Ικτίνος διάλεξε το σημείο αυτό του ναού απέναντι από την πλαϊνή είσοδο , ώστε οι πρώτες ακτίνες του ζωοδότη ήλιου, πέφτοντας πάνω στο άγαλμα , να το φωτίζουν ολόκληρο.
Αυτό το ανεπανάληπτο θέαμα του αγάλματος, που σαν να ζωντάνευε με το πρώτο φως της Αυγής, προκαλούσε μεγάλη αγαλλίαση , αλλά συνάμα και δέος στους Φιγαλείς. Θεωρώ, πως για αυτούς ήταν ζήτημα τεράστιας σημασίας και αποτέλεσε την απαραίτητη προϋπόθεση στην διαπραγμάτευση με τον μεγάλο αρχιτέκτονα των Αθηνών , να μην αλλάξει το παραμικρό και να διατηρηθεί η παλιά δομή και ο προσανατολισμός του ναού.
Ο δε προσανατολισμός , δεν είναι καθόλου τυχαίος. Η πρόσοψη του νέου ναού , που χτίστηκε στη θέση του αρχαιότερου ιερού, είναι προσανατολισμένη προς το λαμπρότερο αστέρι που βρίσκεται στον ουρανό… Τον Σείριο.
Σήμερα ο ναός είναι άδειος και η εμφάνισή του προκαλεί απέραντη θλίψη … Οι πιο φωτεινές ακτίνες του ήλιου με δυσκολία ξετρυπώνουν ανάμεσα σε ανοίγματα της τέντας , που καλύπτει ολόκληρο το οικοδόμημα, ψάχνοντας απεγνωσμένα να βρουν το πιο υπέροχο πρόσωπο …
Μάταια…Διότι το άγαλμα εδώ και αιώνες δεν βρίσκεται πια εκεί…Ούτε και τα ανάγλυφα του ναού , που βρίσκονται πλέον στο βρετανικό μουσείο, στο μουσείο της κοπεγχάγης και ένα μικρό μέρος στην Αθήνα.
Υπάρχει ένας ακόμη ναός, πολύ μικρότερος ,στην κορυφή του βουνού Κωτύλιο, που έπαιζε τον ρόλο του δείκτη. Αν κάποιος στεκόταν στην είσοδο του μεγάλου ναού σε πλήρη στοίχιση με τον μικρό ναό της κορυφής, τότε είχε μπροστά του τον βορρά! Μία τεράστια πυξίδα κατασκευασμένη από γρανίτη και μάρμαρο!
Κάποτε ο Θεός θα αποφασίσει να επιστρέψει και ο ναός του, έστω μισογκρεμισμένος και καλυμμένος, θα του χρησιμεύσει και ως οδηγός και ως πύλη.
<<Τότε θα γυρίσει ,όταν θα γυρεύει την πλάση να λυτρώσει
από μόλυσμα κι απ’τα ακάθαρτα όλα τον αέρα…
Τότε θα ρίξει την λύρα και θα γίνει
ΣΑΪΤΕΥΤΗΣ …
Και θα ΣΑΪΤΕΨΕΙ
των ανόητων τα κοπάδια πέρα ως πέρα >>, αλλάζω τον …χρόνο στους στίχους του λατρεμένου Κωστή Παλαμά.
Λαχταρώντας την πολυαναμενόμενη έλευση ,ο ναός σαν ζωντανός κολοσσός , παρακολουθεί με ακρίβεια την κίνηση του Σείριου στον ουρανό. Και, όπως η βελόνα μιας μαγνητικής πυξίδας, περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του, κινείται κι αυτό με εκπληκτική ακρίβεια ,εντελώς αόρατα για το ανθρώπινο μάτι, αργά και σταθερά ,μετατοπίζοντας το τεράστιο όγκο του ετησίως κατά 0,502 μοίρες. Ακριβώς στον ίδιο βαθμό που ο Σείριος αλλάζει τη θέση του σε σχέση με τη Γη.
Αυτό το συγκλονιστικό γεγονός προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον , αλλά και τεράστια απορία στους επιστήμονες, που δεν έχουν ακόμη καταφέρει να ξετυλίξουν το μυστήριο του περιστρεφόμενου ναού.
Πώς καταφέρνει , δηλαδή , να κινηθεί ένα τεράστιο οικοδόμημα χωρίς μηχανισμούς;
<<Και ξάφνου, σε ένα απογύρισμα του βουνού
υψώνεται αναπάντεχα μπροστά σου
ο ξακουστός ναός του Επικούριου Απόλλωνα.
Ευθύς, ως τον αντικρίσεις , καμωμένος όπως είναι
με τις ίδιες πέτρες του βουνού,
νιώθεις την βαθιά ανταπόκριση του τοπίου και του ναού.
Σαν ένα κομμάτι του βουνού , πέτρα από την πέτρα του,
φαντάζει ο ναός αξεχώριστα σφιγμένος ανάμεσα στους βράχους.
ΒΡΑΧΟΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ …
ΜΑ ΒΡΑΧΟΣ ,ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕ ΑΠΟ ΠΑΝΩ ΤΟΥ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ !
Έτσι, πελεκημένες και τοποθετημένες οι κολώνες του ναού
εκφράζουν την ουσία όλης ετούτης της βουνίσιας αυστηρότητας και ερημιάς.
Θαρρείς πως είναι η κεφαλή του τοπίου,
η ιερή, γυροτραφισμένη,
όπου μέσα προφυλαγμένος αγρυπνάει ο νους του.
Και εδώ η αρχαία τέχνη , συνεχίζοντας και εκφράζοντας τέλεια το τοπίο
ΔΕΝ ΣΕ ΞΑΦΝΙΑΖΕΙ !
Επιτήδεια , ήρεμα από το μονοπάτι ανθρώπινο
σε ανεβάζει χωρίς να λαχανιάσεις
ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΉ !!! (Του Νίκου Καζαντζάκη)
ΜΑΙΑ ΤΣΕΠΟΥΛΙΔΟΥ
Πρόσφατα σχόλια